Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
Булган аймгийн гадаргын усны чанарын 2022 оны 11 дугаар сарын тойм
1.Гадаргын усны чанар
Булган аймгийн Хангал сумын Сэлэнгэ, Булган сумын Зүүнтүрүү голын дагуух усны чанарын хяналт шинжилгээний цэгүүдэд хөтөлбөрийн дагуу 2 цэгээс 2022 оны 11 дүгээр сарын 4 болон 18 ний өдрүүдэд дээж авч, химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо.
Сэлэнгэ болон Зүүнтүрүү голын усны цахилгаан дамжуулах чанарын сарын өөрчлөлтийг 2021 оны 1-11 саруудыг 2022 оны 1-11 саруудтай харьцуулсан байдлаар
Зураг 1-т харууллаа
2022 оны 1-11 сарын байдлаар Сэлэнгэ голын усны цахилгаан дамжуулах чанар 157,5-379 мкСи/см, Зүүнтүрүү голын усны цахилгаан дамжуулах чанар 430-505 мкСи/см байна.
Хүснэгт 1 –д Сэлэнгэ, Зүүнтүрүү голын усны гол ионы агууламжийг харуулав.
Усны харуул |
Хатуулаг, мг-экв/л |
Са мг/л |
Мg мг/л |
K+Na, мг/л |
SO4 мг/л |
Cl мг/л |
HCO3 мг/л |
Эрдэсжилт, мг/л |
Сэлэнгэ-Хялганат |
2.85 |
39.1 |
10.9 |
7 |
29.5 |
2.8 |
148.9 |
238.2 |
Зүүнтүрүү-Булган |
4.21 |
57.1 |
16.5 |
30 |
53.5 |
3.5 |
256.3 |
416.9 |
MNS4586:98 |
|
|
|
|
100 |
300 |
|
|
Сэлэнгэ, Зүүнтүрүү голын дагуух Сэлэнгэ-Хялганат, Зүүнтүрүү-Булган харуулын хяналт шинжилгээний 2 цэгт ерөнхий хатуулагыг А.Е.Посоховын ангилалаар авч үзэхэд Сэлэнгэ голын хатуулаг 2,85мг-экв/л, Зүүнтүрүү голын хатуулаг 4,21 мг-экв/л байгаа нь “Маш зөөлөн ус” ангилалд багтаж байна.
Хүснэгт 2. Усны биогенийн нэгдлийн агууламж
Усны харуул |
pH |
УХ, мг/л |
БХХ5, мг/л |
ПИЧ мг/л |
NH4, мг/л |
NO3 мг/л |
NO2 мг/л |
Р мг/л |
Сэлэнгэ-Хялганат |
7.76 |
|
|
2.1 |
0.20 |
0.82 |
0.008 |
0.034 |
Зүүнтүрүү-Булган |
8.14 |
20.0 |
8.0 |
3.8 |
0.13 |
1.09 |
0.008 |
0.000 |
MNS4586:98 |
|
4.00< |
3.0 |
|
0.50 |
9.00 |
0.020 |
0.100 |
Сэлэнгэ голын усны биогенийн нэгдлүүдийн агууламж Монгол улсын гадаргын усны чанарын стандарт MNS4586:1998 дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтгүй. Харин Зүүнтүрүү голын усан дахь биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгчийн агууламж ( БХХ5) хүлцэх агууламжаас 2,7 дахин, ууссан хүчилтөрөгчийн агууламж хүлцэх агууламжаас 5 дахин давсан бусад үзүүлэлт хэвийн хэмжээнд байна.
Зураг 2. Усны биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгчийн агууламж
Зураг 3. Аммоны азотын /NH4/ агууламж
2. Булган аймгийн хаягдал бохир усны хяналт шинжилгээ
2022 оны 11 дүгээр сарын 23 ний өдөр Булган аймгийн “Булган Мээж” ХХК-ний төв цэвэрлэх байгууламжийн орох, гарах станцаас нийт 2 сорьц авч хийсэн шинжилгээний үр дүнг MNS 4943:2015 хаягдал усны стандартад заагдсан хүрээлэн буй орчинд нийлүүлж болох хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ /ЗДХ/-харьцуулан хүснэгт 3-т үзүүллээ.
Хүснэгт-3 Булган аймгийн хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн биогенийн агууламж
Хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламж |
Сорьц авсан цэг |
рН |
Ж/б мг/л |
БХХ5 мг/л |
ХХХ мг/л |
NH4 мг/л |
NO2 мг/л |
NO3 мг/л |
Цэвэршилт, % |
ТЦБ |
орох |
7.74 |
72.4 |
32 |
7.36 |
|
37.5% |
||
гарах |
7.55 |
61.6 |
20 |
7.20 |
27.5 |
0.14 |
7.7 |
||
MNS 4943:2015 |
6-9 |
30.0 |
20.0 |
50.0 |
15.00 |
Тайлбар: Ж/б-Жинлэгдэх бодис, БХХ5-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ХХХ-Химийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч
Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд цэвэрлэх байгууламжаас гарч байгаа ус 37,5 % -ийн цэвэршилттэй байсан бөгөөд цэвэршүүлээд гарч байгаа хаягдал бохир усны нийт азотын хэмжээ 2,4 дахин их давсан бохирдолтой байна.
Тойм бичсэн: БОШЛ-ын эрхлэгч М.Насанжаргал